Najstarsze Orawskie szopki są integralną częścią tradycji kulturowej regionu Orawa, który obejmuje obszar na granicy Polski i Słowacji. Szopki orawskie, znane również jako „szopki orawskie krakowskie”, są unikalnym rodzajem szopek bożonarodzeniowych, które mają swoje korzenie w folklorze i tradycji ludowej.
Te tradycyjne szopki są wyjątkowe ze względu na ich konstrukcję i zdobienie. Charakteryzują się miniaturowymi, ręcznie wykonanymi figurkami, które przedstawiają sceny z życia codziennego oraz wydarzenia biblijne, zwłaszcza związane z narodzeniem Jezusa. Figurki są zazwyczaj wykonane z gliny, drewna, papieru maché lub innych dostępnych materiałów.
Najstarsze Orawskie szopki są datowane na koniec XIX wieku. Początkowo, były one tworzone przez miejscowych rzemieślników i artystów ludowych z Orawy. W miarę upływu czasu, szopki orawskie zyskały popularność i stały się ważnym elementem tradycji świątecznej w Polsce. Współcześnie, są one również prezentowane na konkursach szopek, organizowanych m.in. w Krakowie, gdzie zdobywają uznanie za swoją oryginalność i kunszt wykonania.
Często szopki orawskie są rozwinięciem tradycyjnego pomysłu na szopkę, ukazując życie społeczności lokalnej, zabytki regionalne czy charakterystyczne elementy krajobrazu Orawy. To sprawia, że każda szopka jest unikalnym dziełem sztuki, odzwierciedlającym zarówno religijne, jak i lokalne tradycje. Warto podkreślić, że szopki orawskie stanowią nie tylko element świątecznej dekoracji, ale także ważny element dziedzictwa kulturowego regionu Orawa oraz całej Polski.
Najstarsze szopki z Orawki, Chyżnego i Lipnicy Małej to cenne źródła etnograficzne.
JASEŁKA Z ORAWKI: Józef Pieniążek uwiecznił kolorowe jasełka z Orawki w 1937 roku, pochodzące z XVIII wieku, przedstawiające orawskich górali i odzwierciedlające ich zwyczaje. JASEŁKA Z CHYŻNEGO: Ksiądz Drengubiak z Rabczy stworzył jasełka z Chyżnego, zachwycające szczegółami etnograficznymi i przedstawiające pasterzy w charakterystycznym stroju zakopiańskim. JASEŁKA Z LIPNICY MAŁEJ: Przechowywane w zakrystii kościoła, jasełka z Lipnicy Małej ukazują styl podhalański i są dziełem górala Mice, stanowiąc cenne dziedzictwo artystyczne i etnograficzne.
